Karbon Monoksit Nedir ve Niçin Bir Problemdir?
Karbonmonoksit (CO) renksiz, kokusuz ve tatsızdır. Gaz, yağ, tahta ve kömür içeren karbon bazlı yakıtların eksik yanmasıyla meydana gelen zehirli bir gazdır. Fazla CO’ nun meydana geldiği yakıt düzgün bir biçimde yanmadığında tehlikeli olmaktadır. CO vücuda girdiğinde kanın hücrelere, dokulara ve organlara oksijen getirmesini engeller. Karbonmonoksiti(CO) göremezsiniz, tadamazsınız ve koklayamazsınız fakat CO uyarısı olmadan kısa sürede öldürücü olabilir. Öldürmeyen seviyelerdeki gazın uzun bir süre solunması sağlığa ciddi zararlar arz edebilir. Uzun süre CO’ya maruz kalmanın sonucu olarak felç ve beyin hasarı meydana gelebilir. CO tehlikesinin daha iyi anlaşılması ve makul tedbirlerin alınması önemli ölçüde bu riski azaltabilir.
c-o
Önleyici Tedbirleri Nasıl Alabilirim?
Evde veya ticari tesislerde gaz cihazlarıyla ilgili yürütülen bütün işlerin yetkili bir firma tarafından üstlenildiğinden emin olun.
Gaz cihazları ve/veya bacaları; yetkili firma tarafından takılmalı ve güvenlik için düzenli bir şekilde bakımı yapılmalıdır. Bakım sonrası servis sorumlusundan tamamlanan kontrol işlerinin bir nüshasını almayı unutmayın.
Gaz cihazınızın bulunduğu odanın yeterince temiz hava almasını temin edin. Baca veya boruların bloke olmamasını temin edin ve ayrıca deliklerin kapanmamasını sağlayın.
Eğer odanıza gazla çalışan bir ısıtıcı taktırmayı planlıyorsanız yetkili bir firma tarafından yapılmasını sağlayın. Bacası olmayan cihazlar kullanmayın.
Kömür sobalarının doldurup yavaş yanması amacı ile hava delikleri kapatılarak kullanılmamalıdır. Kaçak kömür kullanılmamalıdır.
Fueloil kullanılan bacalarda, LPG ve doğalgaz kullanılan bacalarda yetkili kişilere yaptırın.
Diğer fosil yakıtları kullanan cihazlara sahipseniz bunların bakımının ve servisinin ehil bir kişi tarafından yapılmasını sağlayın.
Otomobillerde hava filtrelerinin periyodik bakımlarını zamanında yaptırın.
Garaj gibi kapalı ortamlarda otomobillerin çalışır vaziyette bırakmayın.
Karbonmonoksit Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Karbonmonoksit zehirlenmesinin erken belirtileri birçok yaygın hastalığa benzeyebilir ve besin zehirlenmesiyle, viral enfeksiyonlarla, griple ve basit yorgunlukla kolaylıkla karıştırılabilir. Dikkat edilmesi gereken belirtiler aşağıdakileri içerir.
Baş ağrıları
Soluk alamama
Mide bulantısı
Baş dönmesi
Yığılma
Bilinç kaybı
Yorgunluk
Uykulu olma
Kusma
Göğüste ağrılar
Karın ağrıları
Düzensiz davranışlar
Görme ile ilgili problemler
Eğer siz veya aileniz yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız ve karbon monoksitin etkilemiş olabileceğine inanıyorsanız derhal tıbbi tavsiye almalısınız. Karbon monoksitin varlığını teyit etmek için kan veya nefes testini istemelisiniz. Unutmayın karbon monoksit kolaylıkla kanı terk eder ve maruz kalınma bittikten sonra süre geçmişse testler doğru çıkmayabilir.
Karbonmonoksit Riski Altındaysam Bunu Nasıl Bilebilirim?
Karbonmonoksit kokusuz, renksiz ve tatsız bir gaz olmasına rağmen eksik yanmanın meydana geldiğini ve karbonmonoksit üretimiyle sonuçlandığını gösteren işaretler şunlardır.
Cihazların üzerindeki ve etrafındaki kurum veya sarı / kahverengi lekelenme
Çoğu kez patlayan pilot alevleri
Pencere içinde artan yoğunlaşma
Cihazımın Karbonmonoksit Sızdırdığını Düşünüyorsam Ne Yapmalıyım?
Cihazı kapayın ve iyileştirme yapılana kadar tekrar kullanmayın.
Nerede olduğunu biliyorsanız kontrol valfından gaz tedarikini kapatın.
Odayı havalandırmak için tüm kapıları ve pencereleri açın. Odada sakın uyumayın.
Gaz kaçağı kokusu alıyorsan bulunulan yer kuytu bir yer ise, el süpürgesi veya benzeri bir cisimle, tüp gaz kaçağında yeri, doğalgaz kaçağında tavanı süpürüyormuş gibi havalandırarak gazı ortamdan uzaklaştır.
Doğalgaz kaynaklı gaz kaçırması devam ediyorsa 112’yi arayarak haber verin.
Kesinlikle ortamda ateş yakmayın.
Hemen doktora başvurunuz. Ona belirtilerin karbonmonoksit zehirlenmesiyle alakalı olabileceğine inandığınızı söyleyin. Kan ve/veya nefes numunesinin alınmasını isteyiniz.
Karbonmonoksite maruz kalan kişiyi ortamdan uzaklaştırıp temiz havaya çıkarın. Kişiyi yürütmeyin. Vücudu sıkan giysileri gevşetiniz. Üşümesine engel olmak için üzerini örtünüz. Soğuk oksijen gereksinimini arttırır. Eğitimli iseniz ve solunumu durmuş ise temel yaşam desteği yapın.