Sel ile mücadelede öncelikle oluşum süreleri ve yerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Gerçekte seller, oluşma süreleri bakımından ikiye ayrılır: 1. Sel, bir hafta veya daha uzun bir süre içinde oluşabilir, ve 2. Ani Seller , 6 saat içinde oluşabilir. Ani seller, çöller dahil ,dünyanın her tarafında sık sık görülür. Normal seller ise oluşma yerleri bakımından dörde ayrılır:
Dere ve Nehir Selleri
Dağlık Alan Selleri
Şehir Selleri
Kıyı Selleri
Sel Risk Alanında mısınız?
2009 yılında İstanbul, son 80 yılın en büyük yağışının birkaç saat içinde düştüğü Silivri ve Çatalca bölgelerinde yıllardır görmediği en ağır sellerden birini yaşamıştır. Selin meydana gelmesinin beklenmediği birçok alan tahrip edici etkilere maruz kalmıştır.
Sele meyilli bir alanda yaşıyorsanız yaşanması muhtemel bu olaya karşı hazırlıklı olunması gerekir. Ne kadar çok hazırlıklı olursanız selin yaratacağı olumsuz etkilerle o kadar rahat başa çıkarsınız. Sele hazırlık için ne yapabiliyorsanız şimdi yapmalısınız. Hazırlıklarınızı tamamlamak için selin meydana gelmesini beklemeyin. Çünkü sel geldiğinde yeterli zamanınız olmayabilir.
Sele Hazırlık
İtfaiye, Polis, Hızır acil, AKOM ve sigorta şirketiniz gibi yararlı numaraların listesini hatırlayacağınız bir yerde bulundurun.
Oturduğunuz bölge için özel sel uyarı düzenlemelerinin yapılıp yapılmadığını öğrenmek için ilgili makamlarla temasa geçin.
Birkaç kum torbası edinin. Kapıları ve delikli tuğlaları kapatmak için lazım olacaktır. Fakat yeterli havalandırma olmasını temin edin. Ayrıca eski yastıkları veya taşıma torbalarını kumla veya toprakla doldurarak ve bunları kullanarak da önleminizi alabilirsiniz.
Oturduğunuz bölgenin daha önce hiç sele uğrayıp uğramadığını öğrenin. Daha önce ne olduğunu ve onunla nasıl mücadele edildiğini komşularınıza sorarak veya araştırarak da öğrenebilirsiniz.
Bir sel seti oluşturun. Bu setin içinde el feneri, pilli veya kurma kollu radyo ve gerekli tıbbi malzeme, acil durum telefonları, lastik eldivenler ve sigorta poliçesi bulunsun. Bu seti üst raflarda bulundurun.
Gazınızı ve elektriğinizi nereden keseceğinizi öğrenin. Eğer bilmiyorsanız İGDAŞ 187'e ve bölgenizden sorumlu elektrik dağıtım şirketi yetkililerin ölçüm için geldiklerinde onlara sorabilirsiniz. Hatırlamanıza yardımcı olması için de etiketle vanayı/ şalteri işaretleyin.
Selin meydana getirebileceği hasarı küçümsemeyin. Sigorta şirketinizle selin zararlarını karşılayıp karşılamadığını eğer karşılıyorsa ne kadarını karşıladığını öğrenmek için temasa geçin.
Ailenizle birlikte bir sel planı hazırlayın ve uygulayın.
Selin meydana gelmesini beklemeyin. Seller çok çabuk oluşabilir. Şimdiden hazırlıklı olun.
Sel Başladığında
Tetikte olun olaylar sel sırasında çok çabuk değişebilir. Gözünüz hava durumunda olsun ve radyo ve televizyondaki uyarıları dikkate alın.
Sel bölgesini hemen terk ederek yüksek ve güvenli bölgelere gitmeli ancak asla sudan karşıdan karşıya geçmeye çalışılmamalıdır, çünkü su aniden derinleşebilir.
Dikkatli olun. Köprüler ve duvarların üzerlerinde durmak ve ne olduğuna bakmak yapılan yanlış davranışlardan biridir ve kayıp selin içine düşebilirsiniz.
İnsanları ve evcil hayvanları yukarı katlara ve zeminden yüksek yerlere hareket ettirin.
Yerel radyo ve televizyon kanallarını duyurular için takip edin.
Eğer sel ciddiyse acil durum ekipleri ve diğer ekipler sizi tahliye için gelecektir. Size söyleneni aynen yapın ve ekip personeline kolaylık sağlayın. Kalp ilacı, insülin iğnesi gibi ihtiyaçlarınızı yanınıza almayı unutmayın. Çünkü bir süreliğine evinizden uzakta kalmanız gerekebilir.
Sel İlerlerken
Selden ölümlerin çoğu sel sularına girilmesinden kaynaklanmaktadır. Sel suyunda yürümeyin. Çünkü ayak bileğimize kadar olan sel suyu bizi; dizimize kadar olan sel suları ise otomobillerimizi sürükleyip götürebilir. Diz seviyesinin üzerinde olacağından sizi kolaylıkla devirebilir. Su açık logar kapaklarını, kazı çukurlarını ve sizin göremeyeceğiniz diğer şeyleri kapatabilir. Bu yüzden kesinlikle yürümeye kalkışmayın.
“ SELDEN KAÇMAK İÇİN KESİNLİKLE SEL SULARINA GİRMEYİNİZ! “
Sel sırasında araç içindeyseniz asla su ile kaplı yoldan gitmeye çalışılmamalıdır. Ani sellerin meydana getirdiği ölümlerin yarısı araç içindedir. Asla sel sularının bulunduğu bölgelerde araç kullanmayınız.
Araçta herhangi bir arıza oluştuysa hemen terk edilerek yüksek bir yere çıkılmalıdır. Yollar akan sular tarafından doldurulacağı için eğer araç 60cm yükseklikteki hareket eden suda kalmışsa su onu kaldırıp sürükleyebilecektir.
Suyla temas halinde olan nesnelere dokunmayın. Sel suyu kirlenmeye müsaittir ve lağım suyu içerebilir. Islanan her şeyi dezenfekte edip temizleyin.
Sel Bittikten Sonra
Sel felaketi suların geri çekilmesi ile sona ermeyebilir. Dolayısı ile otoritelerin geri dönün uyarısı alınmadan ve herhangi bir hasarı olup olmadığı kontrol edilmeden binalara kesinlikle girilmemelidir.
Binalar kontrol edilirken su geçirmez ayakkabı ve pille çalışan el fenerleri kullanılmalıdır.
Konutların duvarlarında, katlardaki zeminlerde ve pencerelerdeki hasarlar, tavan, sıva vb. malzemelerin dökülmesi riskinin olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Sigorta işlemleri için zarar gören yerlerin fotoğrafı çekilmelidir.
Sel sonrasında da ikincil afet olarak yangınlar çıkabilir. Bu nedenle evde gaz sızıntısı, suyun altında kalmış elektrik aksamı, fırın, ocak ve elektrikle çalışan eşyaların olmadığına emin olun.
Sel sırasında evinizde kalmış yiyecekler varsa bunları kesinlikle kullanmayın. (Konservelerde dahil)
Konuttaki sel suları binanın daha fazla zarar görmemesi için yavaş, yavaş boşaltılmalıdır.
Lağım çukurları, mikroplu tanklar ve atık su sistemleri sel sonrası insan sağlığına zarar vermemeleri için mutlaka yetkililere kontrol ettirilmelidir.
Konuta sel sırasında yılan ve benzeri zararlı hayvanlar girebilir. Bu konuda da dikkatli olmak gerekir.
Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, özürlüler- yardımcı olunmalıdır.
Malınızı, mülkünüzü ve kirlenenlerin temizlenmesi için ilgili yerleri arayın.
Doğalgaz, elektrik ve su vanalarını açmadan önce yetkili şahıslarca kontrol edilmelerini sağlayın. İnternetten veya faturalardan bu kurumların numaralarını bulabilirsiniz.
Sel sırasında elektrikleriniz kesilebilir. Binada gaz sızıntısı olduğunu düşünüyorsanız, herhangi bir elektrikli alet ve ışık kullanmayın. Işığa ihtiyacınız olduğunda pilli fener kullanın.
Evinizi havalandırmak için kapılarınızı ve pencerelerinizi açın. Takriben 2,5 cm’ lik bir tuğlanın kuruması bir ay sürmektedir. Bu yüzden evinizin güvende olmasını sağlayın. Kapı aralıklarındaki ve tuğla deliklerindeki bloke olmuş şeyleri kum torbası vs. çıkartmayı unutmayın.
Temizlerken kırık cam ve çivilere dikkat edin.
Muslukları yıkayın ve kullanmadan evvel birkaç dakika akıtın. Şebeke suyu kirlenmemelidir. Bu yüzden eğer tereddütleriniz varsa İSKİ ile irtibata geçip bilgi alın.
Elektrikli aletleri hemen çalıştırmayın. Tamamen kuruduklarından emin olun.
Üstesinden gelemeyeceğinizi hissettiğinizde panik yapmayın. Yerel makamlar size her konuda yardımcı olacaktır. Ve onların numaralarını daha önceden not aldığınız yararlı telefonlar listesinden bulabilirsiniz.
Tekrar selin olmayacağını düşünmeyin. Yeniden sel seti hazırlayın.